(އދ. ދަނގެތި) ރަށުގެ ގޮނޑުދޮށާ ކައިރިން ރާޅު ބީއްސާލައި ހިސާބުގައި ހުރި މޮނަލާޒް ގޭގެ ދޮރު ހުޅުވާލައި ގެއަށް ވަތް އިރު، ކުރިމަތިން ފެނުނީ ހާމައަށް އޮތް ބޮޑު ސިޓިން ރޫމެކެވެ. ސިޓިން ރޫމްގެ ވަށައިގެން ސޯފާ އާއި ގޮނޑިތައް ޖަހާފައި ހުއްޓެވެ. ގޭގެ ގޯތިތެރޭގައި އޮތީ ތަފާތު އެކި ވައްތަރުގެ ރީތި ގަސް އިންދައި ހުދު ދޮންވެލިން ޒީނަތްތެރިކޮށްފައެވެ. ކުރުކޮށް ބުނާ ނަމަ، އެއީ ރަށުގައި ހުރި އެންމެ ރީތި އެއް ގެއެވެ.

ހިނގާލާފައި ސިޓިން ރޫމަށް ދެވޭހާ ފުރިހަމަ އަށް އެ ގޯތިތެރެ އޮތީ ރީތިކޮށްލައިފައެވެ. ގޭގެ މައި ދޮރުން އެތެރެ އަށް ވަދެ، ސިޓިން ރޫމާ ދިމާލަށް ދިއުމުން ފުރަތަމަ ވެސް ލޮލުގައި އަޅައިގަތީ، މި ރަށުގައި އަނިޔާވެރި ގޮތަކަށް މަރާލާފައި އޮއްވައި ފެނުނު ވިޔަފާރިވެރިޔާ މަހްމޫދު އަބޫބަކުރުގެ ހުވަފަތް އަނބިމީހާ މޫމިނާ އުމަރު 53، އެވެ. މޫމިނާއެކު، މަހްމޫދުގެ މަންމަ އައިމިނަތު މޫސާ އާއި އާއިލާގެ ބައެއް މެމްބަރުން ސިޓިން ރޫމުގައި މަޑުކޮށްލައިގެން ތިބީ މޮޅިވެރިކަމާއެކުގައެވެ. މަހްމޫދު ނެތުމުގެ ފަޅުކަން އެމީހުންގެ މޫނު މަތިން ފެނެއެވެ.

ގޭތެރޭގައި އެއްވެސް "ދިރުމެއް" ނެތް ކަހަލައެވެ!

މޫމިނާއަކީ ބަލި މީހެކެވެ. ސިއްހީ ގިނަ މައްސަލަތަކެއް ހުރެއެވެ. މޫމިނާ އަށް ދިމާވެފައިވާ ސިއްހީ މައްސަލަތަކާ ގުޅިގެން ދެމަފިރިން އަންނަ ބުރާސްފަތި ދުވަހު ޓެސްޓުތަކެއް ހަދާލަން ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ދާން ވިސްނާފައި އޮތެވެ. އެކަމަކު، ކަން ދިމާވީ މޫމިނާ ހީކުރި ގޮތާ ހިލާފަށެވެ. މިދިޔަ ބުރާސްފަތި ދުވަހު ދަނގެތި ރައްޔިތުން ހޯދަމުން ދަނިކޮށް ފެނުނީ މަހްމޫދުގެ ފުރާނަ ނެތް މަސްގަނޑެވެ.

މިފަދަ ކަމެއް އެ އާއިލާގެ އެއްވެސް މެމްބަރަކަށް ކުރިމަތިވެދާނެ ކަމަށް މީގެކުރިން ހީ ނުކުރާނެއެވެ. އެކަމަކު، "ފައިސާގެ ދަހިވެތިކަމުގައި" އަނިޔާވެރި މީހެއްގެ ނުވަތަ ބައެއްގެ "ޝިކާރައަކަށް" މިވީ މަހްމޫދެވެ. ގަބޫލު ކުރަން ދަތިވިޔަސް، މި ހަގީގަތާ ވަނީ ކުރިމަތިލާން ޖެހިފައެވެ.

މަހްމޫދު ނެތުމުގެ ހިތްދަތިކަން އެންމެ ބޮޑަށް ކުރާނެ އެކަކަށް މިއަދު ވާނީ ޔަގީނުން ވެސް އަނބިމީހާ މޫމިނާއެވެ. މަހްމޫދުގެ ހަނދާންތައް އެންމެ ބޮޑަށް އާ ކުރާނީ ވެސް މޫމިނާއެވެ. މީހެއްގެ ނުވަތަ ބައެއްގެ "އަތްދަށުވެ" މަހްމޫދު މި ފަނާކުރުވަނިވި ދުނިޔެއާ ވަކިވެގެން ދިއުމަކީ މޫމީނާގެ ހިތަށް ކެތްވާނެ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެކަމަކު، މި ދަނޑިވަޅުގައި މޫމިނާ އިސް ކުރީ ކެތްތެރިކަމެވެ. މޫމިނާ ހުރީ ފުލުހުންގެ ތަހުގީގު ކުރިއަށްދާ ގޮތާ މެދުގައި ވަރަށް ބޮޑަށް ހިތްހަމަޖެހިފައެވެ. ބަޔަކު ދައްކާ ވާހަކައެއް ނޫނީ އިވޭ އަޑެއް އެހުމުގެ ނޫނީ ގަބޫލު ކުރުމުގެ ވިސްނުމެއް އޭނާގެ ނެތެވެ.

ފުލުހުން ކުރިއަށް ގެންދާ ތަހުގީގަށް މޫމިނާގެ އިތުބާރު އެބައޮތެވެ.

"ވަގުތު" އަށް ދިން ހާއްސަ އިންޓަވިއުއެއްގައި މަހްމޫދުގެ އަނބިމީހާ މޫމިނާ ބުނި ގޮތުގައި މުޅި ގައުމު އޮތީ މަހްމޫދުގެ ގާތިލުން ހޯދަން ބޭނުންވެފައެވެ. އެ ގާތިލުން ހޯދައި އިންސާފުގެ ކުރިމައްޗާ ހަމައަށް ގެނައުމަށް ފުލުހުންނަށް ކުރެވެން ހުރި ހުރިހާ ކަމެއް ކުރާނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަން އެބައޮތް ކަމަށާއި މި މައްސަލައަށް ދައުލަތުގެ އެންމެ އިސްވެރިން ފަށައިގެން އިސްކަންދޭ ކަމަށް ވެސް އޭނާ ބުންޏެވެ.

"މިވަރުގެ ކަމެއް (ތަހުގީގު) އެއް ފަހަރަކުން ނުނިންމޭނެ، ވަރަށް ގިނަ ކޮޅު، ވަރަށް ގިނަ ދިމާލު ހުންނާނެ ބަލަން ޖެހޭ،" އާދައިގެ ސޯފާއެއްގައި ހަމަޖެހިލައިގެން އިށީނދެލައިގެން އިނދެ މޫމިނާ ވާހަކަ ފެށިއެވެ.

މޫމިނާ ބުނި ގޮތުގައި އެންމެ މީހެއްގެ ރޭވުމަކުން މިވަރުގެ ބޮޑު ކަމެއް ނުވެދާނެއެވެ. މިކަން ކުރި ނޫނީ ބަޔަކު ބޭނުން ކުރި ހަތިޔާރާއި އެ ނޫން ވެސް ހުރިހާ އެއްޗެއް ހޯދަން ވާނެ ކަން މޫމިނާ ފާހަގަކުރިއެވެ. އަދި މިފަދަ ކަމެއް އިތުރު ތަނެއްގައި ނުކުރާނެ ގޮތަކަށް ކަންތައް ރާވަން ޖެހޭ ކަމަށް ފަަސް ދަރިން ބެލެހެއްޓުމުގެ ޒިންމާއާ މިހާރު ހަވާލުވެފައިވާ މޫމިނާ ބުންޏެވެ. މަހުމޫދާއި މޫމިނާ އަށް ލިބުނު ފަސް ދަރިންގެ ތެރެއިން ހަތަރު ދަރިން އުޅެނީ ދަނގެތީގައެވެ. އޭނާގެ އަންހެން ދަރިއަކު އެހެން ރަށެއްގެ މީހަކާ އިނދެގެން ރަށުން ބޭރުގައި ވެސް އުޅެއެވެ.

"ކުރިއަށް އޮތް ތަނުގައި އަޅުގަނޑުމެން ވެސް ދަނގެތީގައި އުޅެން ޖެހޭ، އަދި ރާއްޖޭގައި ވެސް އުޅެން ޖެހޭ،" މޫމިނާ ކިޔައި ދިނެވެ.

މޫމިނާ ބުނީ ފުލުހުން ބޮޑެތި ކުރިއެރުންތަކެއް ތަހުގީގުގައި ހޯދި އިރު، މަހްމޫދު އެތަނަކަށް ގެންދާނެ ގޮތަކާއި އެތަނުގައި ކަން ކުރި ގޮތް ވެސް އެނގެން ބޭނުންވާ ކަމަށެވެ. އަދި އާއިލާ އިން ބޭނުންވަނީ މަހްމޫދުގެ ގާތިލުން ހޯދައި ވީއެންމެ އަވަހަށް ޝަރީއަތުގެ ކުރިމައްޗަށް ގެނެސް އެމީހުންނަށް ހައްގުވާ އަދަބު ދިނުން ކަމަށާއި އާއިލާ އަށް ހިތްހަމަޖެހުން ލިބޭނީ އިންސާފު ގާއިމުކުރެވިގެން ކަމަށް އޭނާ ބުންޏެވެ.

"ބޭނުންވާ ވަރަށް ހެކިތައް ހޯދަން ޖެހޭނެ ހަގީގަތުގައި. މިވަރުގެ ކަމެއް އެންމެ މަގަކުން ނުހިނގާނެ. ކިތަންމެ ގޯޅިއެއް ހުންނާނެ، ކިތަންމެ ދިމާލަކުން ކަންތައްތައް ކުރީމަ އޭނާ އަށް ހަމަލާ އައިސްފައި އެ ވަނީ،" މޫމިނާ ބުންޏެވެ.

"މަހްމޫދަކީ ކުށެއް ނެތް މީހެއް، ޝަހީދެއް"

މޮނަލާޒް ގޭގައި އިންޓަވިއު ކުރިއަށް ދަނިކޮށް، ވަކި ހިސާބަކުން އެ ރަށުގައި ދިރިއުޅޭ ބަޔަކު އެ ގެއަށް ޒިޔާރަތްކޮށް ފުރަތަމަ ވެސް ބައްދަލު ކުރީ މޫމިނާ އާއި މަހްމޫދުގެ މަންމައާއެވެ. މަޑުމައިތިރިކަމާ އެކުގައި މަހްމޫދުގެ މަންމަ އާދައިގެ ގޮނޑިއެއްގައި ފާރު ކައިރީގައި ކުޑަކޮށް ލެނގިލައިގެން އިން އިރު، ގެއަށް އައި މީހުން މަހްމޫދުގެ މަންމަ ގައިގައި ފިރުމާލައި ހިތްވަރު ދެމުން ދިޔައެވެ. އަދި ފަހުން މޫމިނާއާ ވެސް ވަރަށް ގިނަ އިރު ވާހަކަ ދެއްކިއެވެ.

ކޮންމެ މީހަކާ ބައްދަލުވިޔަސް މޫމިނާ މިއަދު ދައްކަނީ މަހްމޫދުގެ އަޅާލުމާއި އޯގާތެރިކަމާއި ކުލުނުގެ ވާހަކައެވެ. މަހްމޫދުގެ ފަރާތުން އަޅާލުމާއި ލޯބި ނުލިބޭ އެންމެ ވަގުތުކޮޅެއް ވެސް ނުދާ ކަމެވެ. ފިރިއަކަށްވީތީ އަދާކުރަން ޖެހޭ ހުރިހާ ޒިންމާއެއް ބަރާބަރަށް އަދާ ކުރާ ކަމެވެ.

މަޑުމައިތިރި، ހިތްހެޔޮ މިޒާޖެއްގެ ވެރި މޫމިނާ ބުނި ގޮތުގައި މަހްމޫދަކީ އެއްވެސް ކުށެއް ނެތް، ދަނގެތި ރައްޔިތުން ބަލައިގެންފައިވާ މީހެކެވެ. މަހްމޫދަކީ "ސާދާ، ސީދާ" މީހެއް ކަމަށާއި އެއީ އޭނާ އަށާއި ދަރިންނަށް ވަރަށް ހެޔޮ މީހެއް ކަމަށް ވެސް މޫމިނާ ބުންޏެވެ.

އަނިޔާވެރި ޒަހަމްތަކަކުން މަރާލައި ފަޅު ގެއެއްގެ ފެންވަޅެއް ތެރެއަށް ވައްޓާލާފައި އޮއްވައި ފެނުނު މަހްމޫދު ދަންނަ ރަށުގެ ހުރިހާ އެންމެން އިއްތިފާގުވި ގޮތުގައި މަހްމޫދަކީ އަހުލާގު ރަނގަޅު، މީހުންނަށް ހިތްހެޔޮ މީހެކެވެ. ރަށުގައި ކާޑުގެ ވިޔަފާރި ކުރުމުގައި މަހްމޫދު އަމަލީ ގޮތުން ބައިވެރިވެއެވެ. ބަގީގައި ފުށް، ހަކުރު، ފިޔާ، ހަނޑޫ ބަސްތާ ހިފައިގެން ގޭގެއަށް ދާނީ މުޅިން ވެސް މަހްމޫދެވެ.

އެއްވެސް މީހަކަށް މަހްމޫދު ދަރާފައި ނޯންނާނެ ކަން އާއިލާ އިން ބުނަނީ ޔަގީން ކަމާއެކުގައެވެ. މަސައްކަތެއް ކުރުވާފައި ދޭން ޖެހޭ އުޖޫރައެއް ނުދީ ލަހެއް ނުކުރެއެވެ. ވޮލެޓުގައި އެހާ ވަރަށް ފައިސާ ގެންގުޅެނީ ވެސް ވިޔަފާރީގެ ބޭނުންތަކަށެވެ. ބަރާބަރަށް ޖަމާއަތަށް ނަމާދަށް ދާނެއެވެ. ހާއްސަކޮށް ފަތިސް ނަމާދަށް މިސްކިތަށް ދާ ތަން ކިތަންމެ ބަޔަކަށް ފެނިފައި އެބަހުއްޓެވެ.

"އެއީ ދިރިއުޅުމުގެ ހަތަރުބައިކުޅަ ތިން ބައި"

މަހުމޫދަކީ މި ރަށުގެ ޒުވާނުންގެ ކުލަބުގެ އިސް މެންބަރެކެވެ. ރަށުގައި ހިންގާ ކުޅިވަރު ހަރަކާތްތަކާއި އިޖުތިމާއީ ހަރަކާތްތަކުގައި ވެސް އޭނާގެ ބައިވެރިވުން އޮވެއެވެ. ގުޅުން އޮންނަނީ ވަކި އުމުރެއްގެ މީހުންނާ އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. ހުރިހާ އުމުރުފުރައެއްގެ މީހުންނާ ވެސް ގުޅުން ބާއްވައެވެ.

މަހްމޫދަކީ އަމިއްލައަށް ބުރަ މަސައްކަތްކޮށްގެން ދިރިއުޅުން ބިނާކުރި މީހެކެވެ. އޭނާގެ މޮނަލާޒް ގެއަށް ބެލި ނަމަވެސް އެއީ މަހްމޫދުގެ މަސައްކަތެވެ. މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި ކުރަނީ ގޭހާއި ހަނޑޫ، ހަކުރު، ފުށް ގޭގެއަށް ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ މަސައްކަތެވެ. މޮނަލާޒް ނަމުގައި ގެއާ ޖެހިގެން ވަރަށް ރީތި ކެފޭއެއް ވެސް އޭނާ ހިންގައެވެ. މަހްމޫދަކީ ރަށުގައި ހުރި މުއްސަނދި މަދު މީހުންގެ ތެރެއިން އެކަކެވެ.

މޫމިނާ ބުނި ގޮތުގައި މަހްމޫދަކީ ވަރަށް އޯގާތެރި ފިރިއެކެވެ. އޭނާގެ ދިރިއުޅުމުގެ ހަތަރު ބައިކުޅަ ތިން ބަޔަކީ މަހްމޫދެވެ.

"އަޅުގަނޑަށް މި ހިތްވަރު ލިބުނު އެއް ސަބަބަކީ ފިރިމީހާ ޝަހީދަކަށްވީމަ،" މޫމިނާ ބުންޏެވެ.

"އަޅުގަނޑުގެ ދުއާއަކީ ވެސް ފިރިމީހާ އަށް ސުވަރުގޭގެ ދާއިމީ ނިއުމަތް މިންވަރުކޮށް ދެއްވުން. އެއީ ދޯ ހޯދަން ބޭނުންވާ އެއްޗަކީ. ފިރިމީހާ ދިޔަ އިރު ގެންދެވުނު އެއްޗެއް ނެތް. ހުރިހާ އެއްޗެއް އެ ދިޔައީ މިތަނުގައި ބަހައްޓާފައި މިތަނަށް ދުކޮށްލާފައި"

މޫމިނާގެ އެންމެ ހަނދާނަށް އަންނަ އެއް ކަމަކީ ދެ މީހުންނަށް ފުރިހަމަ ކުރެވުނު ހައްޖެވެ. އެ ދަތުރު ނޫނަސް ކިތަންމެ ކަމެއް މޫމިނާގެ ހަނދާނުގައި އެބަހުއްޓެވެ. ކޮންމެ ތަނަކު ހުއްޓަސް، ފިރިމީހާގެ ހަނދާންތައް ހަރުލާފައި ހުންނަނީ އިއްޔެވީ ކަމެއް ގޮތަށް ކަމަށް ވެސް އޭނާ ބުންޏެވެ.

"މީގެކުރިން ނުފެނި 15 މިނެޓުން 15 ވިޔަސް ފިރިމީހާ ގުޅާލާފައި އަހާނެ ކޮބާ ކޮންތާކުހޭ؟، އެހާ ވެސް އޯގާވަންތަ މީހެއް އެއީ، މި އަންނަނީއޭ ބުނާތާ 10 މިނެޓު ވެގެންދާ އިރު އަނެއްކާ ވެސް ގުޅާލާފައި ބުނާނެ ކޮބާ އަންނާކަށް ނުވޭހޭ އެހާ ވެސް ބަލާނެ،" މޫމިނާ ބުންޏެވެ.

މޫމިނާގެ ސިއްހީ މައްސަލަތަކުގެ ތެރޭގައި ފުއްޕާމެ އާއި ކިޑްނީގެ މައްސަލަ ހުރެއެވެ. އޭނާގެ ފުއްޕާމޭގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބައި ވަނީ ނަގައިފައެވެ. މަސައްކަތް ކުރަނީ ނޭވާލާ ނިޒާމުގެ ދެބައިކުޅައެއްބަޔެވެ.

"އަޅުގަނޑު ފިރިއަކަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ބޭނުންވެފައި ހުއްޓާ ފިރިމީހާ ވަކިވެ އެ ދިޔައީ،" މޫމިނާ އަސަރާއެކު ކިޔައި ދިނެވެ.

މަހްމޫދުގެ މަރުގެ މައްސަލައާ ގުޅިގެން މިހާތަނަށް އައިިއިރު، ފުލުހުން ވަނީ ބަންގްލަދޭޝްގެ ފިރިހެނެއް ހައްޔަރުކޮށްފައެވެ. އާއިލާގެ ފަރާތުން އެނގުނު ގޮތުގައި މި މައްސަލަ ތަހުގީގު ކުރުމުގައި ފުލުހުން ވަނީ ބޮޑެތި ކުރިއެރުންތަކެއް ހޯދައިފައެވެ.

މަހްމޫދުގެ ދަނބިދަރި އަހުމަދު އިމާދު "ވަގުތަށް" ބުނީ ފުލުހުންގެ ތަހުގީގުގެ މިސްރާބު ހުރީ ވަކި ދިމާއަކަށް ހަމައެކަނި އަމާޒުކޮށްގެން ނޫން ކަމުގެ ޔަގީން ކަން ވެސް ފުލުހުން ދިން ކަމުގައެވެ. އަދި ކުރިން ރަށު ތެރެއިން ފާހަގަ ކުރި ޝައްކުތައް ވެސް މުޅިން ފިލައި ނުދާ ކަމުގައި އޭނާ ބުންޏެވެ.

އިމާދު އިޝާރާތް ކުރި ކަމަކީ، ރަށުގެ ރައްޔިތުން، މި މައްސަލާގައި ފުރަތަމަ ތުހުމަތު އަމާޒުކުރި އެ ރަށުގައި ދާދި ފަހަކުން ދިރިއުޅެން ފެށި އއ. ތޮއްޑޫ ތިން މީހުންނަށެވެ. އެ މީހުން މިހާރު މި އަތޮޅު ވެރިރަށް މަހިބަދޫގައި ހައްޔަރުކޮށް ބަހައްޓާފައި ވަނީ މުޅިން އެހެން މައްސަލައެއްގައި ކަމަށް ފުލުހުން ބުނެއެވެ.

ދަނގެތީގައި އުޅޭ އެންމެންގެ ދިރިއުޅުމާ ގުޅިފައިވާ މަހުމޫދުގެ ކުއްލި ވަކިވުމަކީ މުޅި މި ރަށަށް ލިބޭ ފަޅުކަމެކެވެ. މިއީ ދަނގެތީގެ ދިގު ތާރީހުގައި ވެސް މިހާ އަނިޔާވެރި ގޮތަކަށް މީހަކު މަރާލި ފުރަތަމަ ފަހަރެވެ. މިއީ ދަނގެތި ރައްޔިތުން ދުވަހަކު ވެސް ހިތުން ފިލައިގެން ދާނެ މަރެއް ނޫނެވެ. ރަށުގެ ގިނަ ބަޔަކު ތުހުމަތު ކުރާ ގޮތުގައި މަހުމޫދު މަރާލާފައިވަނީ އޭނާގެ އަތުން ފައިސާ ހޯދުމަށް ނުވަތަ ވައްކަމަކަށް ފަހުއެވެ.

މަހްމޫދުގެ އާއިލާއެކޭ އެއްގޮތަށް ހުރިހާ ދިވެހިން ވެސް ބޭނުން ވަނީ މި މައްސަލަ އަށް އިންސާފެވެ.