ރާއްޖޭގައި މަސްވެރިކަން ތިޔާގި މޫސުމުން އެތަކެއް ކަމެއް ފެނިގެން ހިނގައްޖެއެވެ. ރާއްޖޭގެ ދެކުނުގައި އާދަޔާހިލާފަށް މަސްވެރިކަން ރަނގަޅުވި ނަމަވެސް އެ ފޮނިމީރުކަން އެއްވެސް މަސްވެރިއަކަށް ނުލިބެއެވެ. އުފުލަން ޖެހުނު ތަކުލީފުތައް ވީ އެތަކެއް ގުނަ އިތުރެވެ. އާދައިގެމަތިން މަސްވެރިންގެ އިހުސާސްތައް ބަންޑުންވެ ސަރުކާރަށް ވެސް ޕްރެޝަރު ކުރިމަތިވިއެވެ. އެއީ ބާނާ މަސް ކިރުމުގައި ޒަމާނުއްސުރެ ގެންގުޅެމުން އަންނަ ދޯދިޔާ ސިޔާސަތުތަކުގެ ސަބަބުންނެވެ.

ރާއްޖޭގެ އޮޑިދޯނިފަހަރު ކިތަންމެހާވެސް ތަރައްގީވެއްޖެއެވެ. އެންމެ ޒަމާނީ ފެންވަރުގެ މަސް ފިނިކުރެވޭނެ ނިޒާމާއި، ބާޑް އަދި ފިޝް ފައިންޑަރުގެ އިތުރުން އެންމެ ފަހުގެ އާލާތްތަކާއެކު ރަނގަޅު ފެންވަރުގެ މަސް ސްޓޮރޭޖް ހުންނަ ދޯނިފަހަރު އެބަހުއްޓެވެ.

ނަމަވެސް ދެކުނުގައި މަސް ކިރުވޭނެ ރަނގަޅު ނިޒާމެއް އަދިވެސް ގާއިމުވެފައި ނެތެވެ. އާދަކާދައިގެ މަތިން ރާއްޖޭގެ ދެކުނުން ދޯނި ފުރާލައި މަސް ބާނައިގެން ދާން ޖެހެނީ ގއ.ކޫއްޑޫ މަސް ފެކްޓަރީއަށެވެ. މި ދަތުރަކީވެސް މަސްވެރިންނަށް އެތަކެއް ތަކުލީފުތަކެއް ކުރިމަތިލާން ޖެހޭ ދަތުރެކެވެ.

އެހެންކަމުން އެކަމަށް ލުޔެއް ހޯދުމުގެ ގޮތުން ރާއްޖޭގެ މަސްވެރިކަމުގެ މަޝްހޫރު ގދ.ފަރެސްމާތޮޑާގެ މަސްވެރިން އިސްނަގައިގެން ވަނީ އެ ރަށް ހިމެނޭ ފަޅުގައި ކޫއްޑޫ އެކޭ އެއްގޮތަކަށް މަސް ފިނިކޮށް ރައްކާކުރެވޭނެ މަސް ފެކްޓަރީއެއް އަޅައިދިނުމަށް އެދި ސަރުކާރަށް ގޮވާލައި ދެކުނު މަސްވެރިންގެ ވަރުގަދަ ޕެޓިޝަނެއް ތައްޔާރުކޮށްފައެވެ.

މިއީ ސަރުކާރުން މިހާރު ގއ. ކޫއްޑޫގެ މަސް ފިނިކުރާ ކެޕޭސިޓީ އިތުރުކުރުމުގެ ބަދަލުގައި އަތޮޅުގެ ދެކުނު ބިތުގެ ފަރެސްމާތޮޑާގައި މަސް ފިނިކޮށް ރައްކާކޮށް، މަސް ގަނެވޭނެ ގޮތެއް ހަދައިދިނުމަށް އެދިއެވެ. އަދި އޭގެސަބަބުން މުޅި ދެކުނު މަސްވެރިންނަށް ވެސް ގިނަ ފައިދާތަކެއް ލިބޭތީއެވެ.

މި ޕެޓިޝަންގައި ސޮއިކުރުމުގެ މަސައްކަތް އެންމެ ފުރަތަމަ ފެށީ އައްޑޫސިޓީގައެވެ. ކާމިޔާބުކަމާއެކު ފެށި މި ދަތުރުގައި ފަރެސްމާތޮޑާ ކައުންސިލްގެ ރައީސް އަދި ފަރެސްމާތޮޑާއަށް ނިސްބަތްވާ، މުޅި ދެކުނުގައި ވެސް މަޝްހޫރު ކެޔޮޅުންގެ ޓީމެއް އައްޑޫސިޓީއަށް ދިޔައެވެ. އައްޑޫގެ މަސްވެރިން އަދި ފަރެސްމާތޮޑާގެ ޓީމުން ވަނީ އައްޑޫސިޓީގެ މޭޔަރާއި ވެސް ބައްދަލުކޮށްފައެވެ. މޭޔަރުގެ އިތުރުން މުޅި އައްޑޫސިޓީ މަސްވެރިންވެސް ވަނީ މިކަމަށް ތާއިދުކޮށް ޕެޓިޝަނުގައި ސޮއިކޮށްފައެވެ.

އޭގެ ޖެހިގެން އައި ދުވަހު ދެން ދަތުރުކުރީ ފުވައްމުލަކު ސިޓީއަށެވެ. މަޝްހޫރު ބާޚިރާ ދޯނީގައި ފަރެސްމާތޮޑާ ކެޔޮޅުން ކުރި މި ދަތުރުގައި ފުވައްމުލަކު މަސްވެރިން އަދި ސިޓީ ކައުންސިލުންވެސް ތާއިދުކޮށް ޕެޓިޝަނުގައި ސޮއިކުރިއެވެ. އޭގެފަހުން ހުވަދުއަތޮޅު އުތުރުބުރި އަދި ދެކުނުބުރީގެ ބައެއް ރަށްރަށަށް ވެސް މި ޓީމު ޒިޔާރަތްކޮށް މަސްވެރިން އަދި ކައުންސިލްތަކުގެ ތާއިދު ހޯދާ ޕެޓިޝަނުގައި ސޮއިކުރިއެވެ.

ފަރެސްމާތޮޑާގައި މަސް ފެކްޓަރީއެއް އެޅުން މުޅި ދެކުނަށް މުހިއްމު

ރާއްޖޭގެ ދެކުނުބިތުގައި އޮތް ހަތަރު އަތޮޅުގައި މަސްވެރިން އާންމުކޮށް ރަނގަޅު ދުވަސްވަރެއް ނަމަ މަސްބާނަނީ މަޝްހޫރު ފިޔޯރީ ކަނޑު (ރަތް ކުލައިން) ފާހަގަކޮށްފައިވާ ސަރަހައްދުންނެވެ. މި ނިމުނު މަސްވެރިކަމުގެ ތިޔާގި މޫސުމުގައި ވެސް ދޯނިތައް މަހުން ފުރާލާފައިވަނީ މި ސަރަހައްދުން މަސް ބާނައިގެންނެވެ. އެއީ މާކަނޑުން ގާތްގަނޑަކަށް 30 ނޯޓިކަލް މޭލު ބޭރު ސަރަހައްދެކެވެ. ބައެއް ފަހަރު 60 ނޯޓިކަލް މޭލު ބޭރަށްވެސް މަސް ދޯނިތައް ދެއެވެ.

މި ސަރަހައްދުން މަސް ބާނައިގެން މަސްދޯނިތައް މަސްކިރަން ވަންނަނީ ފަރެސްމާތޮޑާ އާ ދިމާލު ކަނޑުއޮޅިންނެވެ. އަތޮޅަށް ވަންނައިރު އެންމެ ފުރަތަމަ ޖެހޭ ރަށަކީވެސް ގިނަފަހަރު ފަރެސްމާތޮޑާއެވެ. އަތޮޅަށް ވަނުމަށްފަހު އަނެއްކާވެސް އެ މަސްދޯނި ފަށަނީ ގއ. ކޫއްޑޫއަށް ދާން ދިގު ދަތުރެކެވެ. އެއީ އަނެއްކާ 35 ނޯޓިކަލް މޭލު ގެ ދިގު ދަތުރެކެވެ. އާންމުގޮތެއްގައި މި ދަތުރަށް ތިން ގަޑިއެއްހާއިރު ހޭދަވެއެވެ. މިއީ މަސް ދޯނިތަކަށް ބޮޑު ތަކުލީފެކެވެ. އަނދައިގެންދާ ތެޔޮ އިންތިހާއަށް އިތުރުވެގެންދެއެވެ. އާދައިގެ މަސްވެރިޔާއަށް ހަފްތާ ނިމޭއިރު ގެޔަށް ގެންދަން ލިބޭ ފައިސާގެ ބޮޑު ބަޔެއް ތެލުގެ ހަރަދުގެ ސަބަބުން މަދުވެއެވެ.

ދެކުނުގެ އައްޑޫ އަދި ފުވައްމުލަކު މަސްވެރިންވެސް އެންދަމަން ވަންނަނީ ހުވަދޫ އަތޮޅު (ގއ އަދި ގދ) އަތޮޅަށެވެ. އަދި މަސްވެރިންކޮށް ނިންމުމަށްފަހު މި ދޯނިތައް ފަރެސްމާތޮޑާ ފަޅިން އަތޮޅަށް ވަދެ ދެން ކުރަންޖެހޭ ދިގު ދަރުރަށް އެ މަސްވެރިންވެސް ދެކޮޅެވެ. އެހެންކަމުން ފަރެސްމާތޮޑާގައި މަސް ފެކްޓަރީ އެޅުމަކީ އެ މަސްވެރިނަން ވެސް ލިބޭނެ ބޮޑު ލުޔަކަށް ވާނެއެވެ. އެއީ އަތޮޅުގެ އެންމެ ބޭރަށް އޮންނަނީ ފަރެސްމާތޮޑާ ކަމުން މަސްކޮޅު ފަރެސްމާތޮޑާއަށް ކިރުމަށްފަހު އެނބުރި އަތޮޅަށް ދާން ކުރަންޖެހޭ ދަތުރު ކޫއްޑޫއަށް ދިއުމަށްވުރެ ބޮޑުތަނުން ކުޑަވެގެންދިއުމެވެ. އަދި ސަލާމަތްވާ ތެލުގެ މިންވަރު އިތުރުވުމެވެ.

މަސްވެރިކަމުގައި ފަރެސްމާތޮޑާ އަކީ ބޮޑު ބާރެއް

ކޫއްޑޫގެ ތަފާސްހިސާބަށް ބެލިނަމަވެސް މުޅި ދެކުނުގައި އެންމެ ގިނަ މަސް ބާނާ އެއް އެއްބަޔަކީ ފަރެސްމާތޮޑާ އެވެ. މިހާރުވެސް ފަރެސްމާތޮޑާގައި މަސްވެރިކަންކުރާ 10 ދޯނި އެބައޮތެވެ. ގާތްގަނޑަކަށް 300 އެއްހާ މަސްވެރިން މި ދޯނިތަކުގައި މަސައްކަތްކުރެއެވެ. އެއީ ފަރެސްމާތޮޑާގެ އިތުރުން އަތޮޅުގެ އެހެން ބައެއް ރަށްރަށުގެ މަސްވެރިންވެސް ހިމެނޭހެންނެވެ.

ޖުމްލަކޮށް ބަލާއިރު ފަރެސްމާތޮޑާގައި މަސްވެރިކަން ކުރާ އެވްރެޖް އުމުރުފުރާއަކީ 30 އަހަރުން ދަށެވެ. މިފްކޯގެ ތަފާސްހިސާބު ދައްކާގޮތުން ފަރެސްމާތޮޑާ ދޯނިތަކަކީ މުޅި ދެކުނަށް ބަލާާއިރު ވެސް ގިނަ އަދަދެއްގެ މަސް ބާނާ ބައެކެވެ. މި ސިނާއަތުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ މީހުން އިތުރުވަމުން އަންނަ ރަށެއްވެސް މެއެވެ.

މިހާތަނަށް އައި އިރުވެސް ސަރުކާރުން ފަރެސްމާތޮޑާއަށް މާ ބޮޑު އަޅާލުމެއް ނުބާއްވައެވެ. މަސްވެރިންގެ ދުވަސް އެ ރަށުގައި ފާހަގަކޮށްދިނުމަށް އެދި މިވީހާތަނަށް އެކި ސަރުކާރުތަކުގެ ކިބައިން އާދޭސްކޮށްފިއެވެ. އަދި އެ މަސްވެރިން ތިބީ އެ އުއްމީދުގައެވެ. މަސްވެރިކަން ދަށް ކިތަންމެ ރަށެއްގައި ސަރުކާރުން ވަނީ އެ ދުވަސް ފާހަގަކޮށްފައެވެ. އެހެންކަމުން ރަށުގެ މަސްވެރިންގެ އެންމެ ބޮޑު އުއްމީދަކީ މި ދުވަސް އެ ރަށުގައި ފާހަގަކުރާނެ ދުވަހަކަށެވެ.

ދެކުނު މަސްވެރިން ފަރެސްމާތޮޑާގައި މަސް ފެެކްޓަރީ އަޅަން ތާއިދު

މި ހަތަރު އަތޮޅުގެ މަސްވެރިންނާއި ގިނަ ކައުންސިލްތަކުން ވެސް މިކަމަށް ތާއިދެވެ. ޕެޓިޝަނުގައި މިހާތަނަށް ދެކުނަށް ނިސްބަތްވާ 2000 (ދެހާސް) އެއްހާ މަސްވެރިން ސޮއިކޮށްފައިވާ ކަމަށް މަައުލޫމާތު ލިބެއެވެ. މިހާރު ފަރެސްމާތޮޑާގެ މަސްވެރިން ތައްޔާރުވަނީ މި ޕެޓިޝަން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް ހުށައެޅުމަށެވެ.

"1986 އިން ފެށިގެން މުޅި ރާއްޖެއަށް މަސްވެރިކަން ފުޅާވިއިރު ވެސް އެންމެ ގިނަ މަސް ބާނަނީ ދެކުނުގެ މަސްވެރިން، އަދިވެސް މި ދައްކަނީ ކޫއްޑޫގެ ފެސިލިޓީ ބޮޑުކުރާ ވާހަކަ، އަހަރެމެން މި ގަނަތެޅެނީ ކޮންމެ ފަހަރަކު އެ ސަރަހައްދުން މަސް ބާނައިން އެޔޮށް ދުރަށް މަސް ކިރަން، ފަރެސްމާތޮޑާގައި އާ ފެސިލިޓީއެއް އަޅައިފިއްޔާ މުޅި އައްޑޫ މަސްވެރިންނަށް އޭގެ ފައިދާ ބޮޑުތަކުން ކުރާނެ" އައްޑޫގެ މަސްވެރިއަކު ބުންޏެވެ.

"ކޫއްޑޫއަކީ މިހާރު ހައްލެއްނޫން، މި ރޯދަމަހު ވެސް އަހަރެމެންނަށް މަސްވެރިކަން ކުރެވުނީ ހަފްތާއަކު ދެ ދުވަސްވަރު، ބާކީ އޮތް ދުވަސްތައް ހޭދަކުރަން ޖެހުނީ ކޫއްޑޫ ފަޅުތެރޭގައި ދުވާލަކު ފަސް ޓަނު ކިރާލަ ކިރާލަ، މިއީ ހައްލެއް ނޫން، އަތޮޅުގެ ދެ ބިތަށް މަސް ކިރުވޭނެ ގޮތެއް ވެއްޖެއްޔާ އެއީ ވަރަށް ބޮޑު ލުޔަކަށް ވާނެ، ކޫއްޑޫއަށް ދަތުރުކުރަން ހަދައިގެން މަހުގެ ކޮލިޓީވެސް ދަށްވޭ، މަހުގެ ތާޒާކަން ވެސް ގެއްލޭ ގިނަފަހަރު، އަހަރެމެނަށް ވަރަށް ލުއިފަސޭހަ ވާނެ ފަރެސްމާތޮޑާގައި މަސް ފިނިކޮށް ރައްކާކުރެވޭނެ ތަނެއް ހުރެއްޖެއްޔާ" އައްޑޫގެ އެހެން މަސްވެރިއެއް ބުންޏެވެ.

ފަރެސްމާތޮޑާ މަސްވެރިން ބުނާގޮތުން ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ވަނީ މި ޕެޓިޝަން ތައްޔާރުކުރި ފަރެސްމާތޮޑާ މަސްވެރިންނާއި ބައްދަލުކުރަން ނިންމަވައިފައެވެ. އެހެންކަމުން މިއީ އެ މަސްވެރިންނަށް ލިބުނު ބޮޑު ހިތްހަމަޖެހުމެކެވެ. ދެކުނުގެ މަސްވެރިންގެ އުއްމީދަކީ ފަރެސްމާތޮޑާ ސަރަހައްދުގައި މަސް ފެކްޓަރީއެއް އެޅި، އޭގެ ފޮނިމީރުކަން މުޅި ދެކުނުގެ މަސްވެރިކަމަށް ލިބިގެންދިއުމެވެ.